تحلیلی از ارث زن و مرد در قرآن

سید محمدعلی ایازی؛ عضو هیئت علمی دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده: قرآن در مسائل ارث و خصوصیات آن بیش از هر حکم تشریعی حتی عبادات و احکام نماز تفصیل داده است و تنها آیه­ای که صراحت بر تفاوت ارث زن با مرد دارد، تفاوت ارث زن با مرد در بستگان نسبی و سببی است. این مسئله باعث شده که گفته شود این قانون در حق نیمی از انسان­ها ایجاد محرومیت نموده و عدالت تشریعی و کرامت آنان را خدشه­دار کرده است. این در حالی است که برای بسیاری از تفاوت­هایی که در فقه آمده، قرآن سخنی ذکر نکرده، چه مانند مجازات مرتد و یا کیفر زنای محصنه و چه در اختلاف در دیه و قصاص زن و مرد یا امکان مدیریت و قضاوت زن. در این مسئله هم قرآن با ادبیات متفاوتی پایه ارث را حق زن گرفته و برای مرد دو برابر آن قرار داده است. در این مقاله که با محوریت قرآن از این حکم دفاع می­کند، سعی شده بیان شود که این تفاوت الزاماً به معنای تبعیض و برخلاف عدالت نیست. وانگهی این تفاوت در همه موارد ارث نیست و تنها در برخی موارد است و دلیل این اختلاف و تفاوت در منظومه نظام حقوقی و میراثی قرآن براساس تحلیلی است. قانون ارث در راستای  دیگر تأسیسات  شریعت  اسلامی و در منظومه­ای از حقوق و مناسبات اجتماعی و واقعیات فرهنگی حیات جامعه و کیان خانواده وضع شده و به همین دلیل قابل دفاع است. گویی مسئله، صیانت از خانواده و ضمانت عملی برای دوام مسئولیت مرد بوده و در آن  مسئولیت­های  اجتماعی  و خانوادگی  هر یک  از زن  و مرد رعایت  گردیده  و اگر از درون  نظام  حقوقی  اسلام  به  ارث  نگاه  شود، سهم  زنان  که  هیچ  مسئو لیت  مالی  بر دوش  ندارند، کاملاً  منصفانه  و ضامن  کرامت  و عزت  زن  مسلمان  و با تحلیلی همه جانبه غیرتبعیضانه است.

کلیدواژه ها: ارث زن، عدالت اجتماعی، کرامت انسان، حقوق زن، تحولات اجتماعی.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کپچا *محدودیت زمانی مجاز به پایان رسید. لطفا کد امنیتی را دوباره تکمیل کنید.

جستجو محصولات