توضیحات
منافع اعضای بدن انسان (مانند گویایی و چشایی برای زبان) که معمولاً در بزرگ‌سالان به صورت بِالفعل وجود دارد، در کودکان، به صورت بِالقوّه بوده و به مرور زمان به فعلیّت می‌رسد. اگر در زمان بِالقوّه بودن این منافع، آسیبی به کودک برسد، ممکن است برخی منافع مذکور زائل، یا ناقص و یا موقتاً تعطیل شود؛ که در این صورت از شخصِ «آسیب‌رسان» به این منافع، به «جانی» تعبیر می شود.
بنابر قاعده ضَمان، هر جنایت و ایراد خسارت به دیگری، موجب ضَمان و مسئولیّت بوده و باید جبران شود؛ لذا «جانی» نیز نسبت به جنایت خود ضامن بوده و مسئولیّت دارد. از این مسئولیّت، به مسئولیّت کیفری یاد می‌شود. نوع این مسئولیّت، حسب نوع جنایت، متفاوت است: در صورت عمدی بودن جنایت، با توجه به اصل اولیه در جنایات عمدی، قصاص ثابت است و در صوت غیرعمدی بودن، حسب مورد دیه یا ارش مورد حکم قرار می‌گیرد.
قانون‌گذار، فقها و حقوق‌دانان، غالباً به منافع بزرگ‌سالان که اکثراً بِالفعل است، توجه داشتند؛ اما نسبت به منافع کودکان که معمولاً بِالقوّه بوده و به تدریج و در گذر زمان، فعلیّت می‌یابد، توجه کافی نداشته اند؛ در نتیجه در حوزه تقنین راجع به آن، مقررات منسجمی وجود ندارد و در دکترین حقوقی نیز به ندرت به آن پرداخته شده است و در کتب فقهی نیز راجع به آن، بحث مستقل و احکام مستوفایی بیان نشده و تنها به ذکر فروعاتی اکتفا شده است. علاوه بر خلأ علمی و تقنینی مذکور در رویه قضایی نیز با کاستی مواجه هستیم. این اثر سعی دارد خلأهای مذکور را در معرَض توجه قرار دهد؛ البته پرداختن به برخی منافع کودکان که غیرجسمانی بوده و مربوط به اعضای بدن نیست ـ مانند «منفعت آبرومندی» و «منافع مبتنی بر سلامت روانی و جلوگیری از بروز اختلالات خُلقی» و «جلوگیری از آسیب‌های روانی ناشی از جنایت بر منافع کودکان» مجال دیگری را برای طرح می‌طلبد.
